مشخصات کتاب:

نام کتاب: شناسایی مخاطرات مناطق بحرانی و نحوه مدیریت آن (تقویت، تولید و بهره‌برداری از بخش کشاورزی در سال 1398)

تهیه و تدوین: پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر

مشخصات نشر: تهران، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر‏‫، 1400

تألیف: نسیبه زارعی

ناظر علمی: دکتر محمد جعفری و دکتر سجاد برخورداری

صفحه‌آرایی: منصوره صادقی

طراح جلد: محمدرضا امانی

چاپ نخست: تیر 1400

شمارگان: 1500 نسخه

قیمت:  400000 ریال

معرفی کتاب:

با قرار گرفتن کشور در رتبه دهمین کشور بلاخیز دنیا و با توجه به موقعیت آن در نقشه،‌ می‌توان گفت ایران در مواجه شدید با خطرات و بلایای طبیعی مانند سیل،‌ زلزله‌، خشکسالی، برف و یخبندان و غیره قرار دارد.  از حدود 40 نوع بلای طبیعی که در دنیا به ثبت رسیده است، 31 نوع آن در ایران رخ می-دهد. همچنین هر یک از این مخاطرات به طرق مختلف سبب تخریب منابع درآمد مردم می‌شوند و موجب آسیب‌های اقتصادی، فیزیکی و روحی خواهد شد. کشاورزان و بهره‌برداران در روستاها به دلیل ارتباط تنگاتنگ با محیط طبیعی و کار در فضای باز، از دیرباز در معرض تهدید بیشتر این نیروهای مخرب طبیعی قرار دارند.

تولید در بخش کشاورزی به‌ صورت طبیعی و به دور از هر نوع مخاطرات طبیعی با ریسک همراه است، باوجود این مخاطرات میزان ریسک تولید در این بخش افزایش خواهد یافت و همین امر سبب عدم اطمینان خاطر در بهره‌برداران بخش مذکور و بی ثباتی در مقدار تولیدات بخش کشاوزری می‌گردد. عدم ثبات و پایداری در تولید محصولات به‌ویژه کالاهای اساسی موجب تهدید امنیت غذایی می‌شود. بنابراین شناسایی استان و مناطق بحرانی ناشی از مخاطرات باعث  ایجاد یک مدیریت کارآمد خواهد شد.

از دلایل شناسایی این مناطق، فراهم شدن زمینه برای اقدام به پیشگیری از مخاطرات جهت کاهش خسارات و هزینه به کشاورزان و بهره‌برداران است. به‌عنوان مثال، با پیش‌بینی و شناسایی مناطق و استان‌های بحرانی امکان پیشگیری از میلیون‌ها ریال خسارت و ضرر به کشاورزان وجود دارد همچنین می‌توان اقداماتی مانند بازسازی تأسیسات آبی و خاکی کشاورزی پس از وقوع حادثه سریع‌تر و بهتر صورت خواهد گرفت. چرا که با متضرر شدن بهره-برداران و کشاورزان و نابودی محصولات آن‌ها، کشور با کمبود تولیدات کشاورزی روبه‌رو خواهد شد و این پدیده نتیجه‌ای به جز افزایش قیمت نخواهد داشت.

در نهایت می‌توان گفت شناسایی انواع مخاطرات و درصد تکرار آن‌ها، شناسایی مناطق بحرانی و مدیریت مخاطرات در بخش کشاورزی نه‌تنها مانع متضرر شدن کشاورزان و شاغلین در این بخش خواهد شد بلکه یکی از مهم‌ترین عوامل در توسعه بخش مذکور محسوب می‌شود.

پژوهشکده تدبیر اقتصاد، بر اساس رسالت خود بر شناسایی انواع مخاطرات در مناطق بحرانی و مخاطرات‌پذیر در کشور و نحوه مدیریت آن در راستای تقویت تولید و بهره‌برداری در بخش کشاورزی به‌وبژه در سال 1398 پرداخته است. امید است که نتایج حاصل از این پژوهش برای برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران جهت گرفتن تصمیمات استراتژیک در راستای توسعه بخش کشاورزی،‌ تقویت و بهبود تولیدات این بخش جهت ایجاد امنیت غذایی و ارتقای سطح آن کمک کننده باشد.

پیشگفتار

مقدمه

  1. انواع مخاطرات و چالش‌های بخش کشاورزی
  2. شناسایی مناطق و استان‌های بحرانی
  3. مدیریت مخاطرات در بخش کشاورزی
  4. اقدامات صورت گرفته پس از بحران
  5. تجارب سایر کشورها در مدیریت بحران
  6. پیشگیری مخاطرات در کشور
  7. ملاحظات امنیت اقتصادی
  8. جمع‌بندی و راهکارهای پیشنهادی

منابع