مشخصات کتاب:

نام کتاب: بحران‌های اقتصادی – اجتماعی و پیشگیری آنها (جلد 2)

تهیه و تدوین: پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر

مؤلفان: دکتر محمد جعفری و دکتر سجاد برخورداری

مشخصات نشر: تهران، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر‏‫، 1400

‏‫مشخصات ظاهری: 311 ص

قیمت: 70.000 تومان

چاپ نخست: تیر 1400

معرفی کتاب:

بحران‌ها از جمله پدیده‌های رایج در اقتصاد کشورها به شمار می‌آیند که در شکل‌های مختلف به صورت موقت ظاهر شده و در صورت عدم توجه از سوی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان ممکن است به پدیده دائمی تبدیل شده و در نهایت با ورشکستگی دولت‌ها و کشورها ظاهر گردند. بحران‌ها در اشکال مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاستی، فرهنگی و امنیتی در کشورها ظاهر می-شوند و هزینه‌هایی را برای کشورها در دوره ظهور تا افول بدنبال دارند. یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها، جلوگیری از شکل‌گیری بحران‌ها و کاهش دوره ظهور تا افول این پدیده‌ها است. دولت-های موفق نیز بر اساس عملکردشان در کنترل بحران‌ها ارزیابی می‌شوند. به منظور مدیریت بحران-ها وجلوگیری از سرایت آثار آن به بخش‌های مختلف اقتصاد کشورها، نیازمند شناسایی ابعاد مختلف بحران، زمینه‌های شکل‌گیری بحران، حوزه‌های سرایت بحران و راهکارهای مدیریت بحران است.

در اقتصاد ایران نیز بحران‌های مختلف اقتصادی-اجتماعی در ابعاد مختلف آن ظهور کرده و تبعاتی نیز بدنبال داشته اند. حتی انتظار بر آنست که در آینده نزدیک بحران‌های اقتصادی- اجتماعی در اشکال مختلف آن ظاهر شوند. ازاین-رو، به منظور شکل‌گیری آمادگی برای مقابله با بحران‌های اقتصادی-اجتماعی در آینده، ضروری است زمینه‌ها و ابعاد مختلف بحران‌های اقتصادی- اجتماعی و روش‌های شناسایی و مدیریت آنها شناخته شود.

سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از جمله مکانیسم‌های قوی برای مقاوم سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی به شمار می‌آید. با توجه به اهمیت این موضوع در جلد 2 این کتاب تلاش شده است در پنج فصل به بررسی پنج بحران کلیدی اقتصاد شامل بحران جمعیت، بحران آموزش، بحران انرژی، بحران بیکاری و بحران فساد پرداخته شده و مکانیسم مقابله با این بحران‌ها بر اساس اصول مقاوم سازی اقتصادی، ارایه شود. جزئیات هر یک از فصول به شرح زیر است:

فصل اول، ابتدا به بررسی وضعیت بحران جمعیت در کشور پرداخته شده است. سپس تجارب جهانی در خصوص بحران جمعیت در گروه‌های مختلف کشورها از جمله کشورهای شرق آسیا و کشورهای اروپایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در ادامه بحران جمعیت در ایران و اشکال مختلف آن در دهه‌های اخیر تحلیل شده و بحران‌های آتی در حوزه جمعیت و تبعات آن بحث و بررسی شده است. در بخش پایانی این فصل، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و مکانیسم مقابله با بحران بررسی شده و راهکارهای مقاوم سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران‌های جمعیت، ارایه شده است.

فصل دوم، در این فصل به بررسی بحران آموزش و ابعاد مختلف آن پرداخته شده است. ابتدا بحران آموزش تعریف شده و ابعاد آن، ریشه‌های شکل‌گیری این بحران‌ها و اندیشه‌های ایجاد بحران آموزش مرور شده است. در ادامه تجارب کشورهای منتخب و روش‌های تجربه شده این کشورها، تحلیل شده است. به منظور شناخت علمی و دقیق وضعیت بحران آموزش در اقتصاد ایران، به بررسی مشصخه‌های بحران آموزش در اقتصاد ایران پرداخته شده است. در بخش پایانی این فصل، مکانیسم اقتصاد مقاومتی در مقابله با بحران‌های آموزش بررسی شده و راهکارهای مقابله با این بحران بر اساس مکانیسم اقتصاد مقاومتی، ارایه شده است.

فصل سوم، در این فصل بحران انرژی و ابعاد مختلف آن مورد توجه قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا بحران انرژی و حوزه‌های مختلف شکل‌گیری این بحران و ماهیت آن بحث شده است. در ادامه شاخص‌های سنجش بحران انرژی ارایه شده است. تجربه کشورهای منتخب در مقابله با بحران انرژی در ادامه بحث و بررسی شده است. وضعیت بخش انرژی در اقتصاد ایران و امکان شکل‌گیری بحران انرژی در اقتصاد کشور مورد بحث قرار گرفته و مکانیسم اقتصاد مقاومتی برای کنترل و کاهش تبعات بحران انرژی، تحلیل شده است. در بخش پایانی راهکارهای مقاوم سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران انرژی، ارایه شده است.

فصل چهارم، در این فصل بحران بیکاری در اقتصاد بحث و بررسی شده است. در ابتدای فصل به ابعاد مختلف این نوع بحران و زمینه‌های شکل‌گیری آن پرداخته شده است. تجارب جهانی در خصوص شکل‌گیری بحران بیکاری، آثار آن و راهکارهای مقابله در کشورهای منتخب مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه شاخص‌های سنجش بحران بیکاری مرور شده و در بخش پایانی فصل، ضمن ارایه مکانیسم کنترل بحران بر اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، راهکارهای مقاوم سازی اقتصاد کشور در مقابله با این بحران بحث شده است.

فصل پنجم، در این فصل بحران فساد به‌عنوان یکی از بحران‌های کلیدی و تضعیف‌کننده امنیت اقتصادی کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در ابتدا ابعاد بحران فساد و زمینه‌های شکل‌گیری و تداوم آن بررسی شده است. در ادامه تجارب کشورهای مختلف در مقابله با بحران فساد مورد تحلیل قرار گرفته است. به منظور شناخت دقیق و علمی از وضعیت بحران فساد در ایران، شاخص‌های مختلف سنجش فساد بر اساس گزارشات بین‌المللی تحلیل شده و در نهایت، ضمن ارایه مکانیسم کنترل بحران بر اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، راهکارهای مقاوم سازی اقتصادی در خصوص کنترل و کاهش فساد ارایه شده است.

پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر در راستای رسالت اصلی خود و در راستای حفظ و تقویت امنیت اقتصادی، کتاب بحران‌های اقتصادی- اجتماعی و راهکارهای پیشگیری آن را در دو جلد منتشر می‌کند. دو جلد این کتاب، ضمن افزایش شناخت سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان با بحران‌های اقتصادی- اجتماعی، آگاهی لازم به لحاظ تجارب جهانی و شناسایی شکل‌گیری بحران‌ها و مقابله با آنها را فراهم می‌کند.

 

پیشگفتار

بحران جمعیت

بحران آموزش

بحران انرژی

بحران بیکاری

بحران فساد