مشخصات کتاب:

نام کتاب: تجربه جهانی در خصوص تأمین مالی صندوق‌های بازنشستگی و آموزه‌هایی برای ایران- مطالعات امنیت اقتصادی شماره 131

تهیه و تدوین: پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر

ناظر علمی: دکتر محمد جعفری و دکتر سجاد برخورداری

صفحه‌آرایی: منصوره صادقی

طراح جلد: محمدرضا امانی

چاپ نخست: شهریور 1398

شمارگان: 1500 نسخه

قیمت:  150000 ریال

‏‫مشخصات ظاهری: 89 ص

چاپ نخست: شهریور 1398

معرفی کتاب:

نظام‌های تأمین اجتماعی و عملکرد مناسب صندوق‌های بازنشستگی از ارکان اساسی نظام‌های اقتصادی محسوب می‌شوند، چرا که این نهادها نه تنها تامین‌کننده یا ارتقاء‌دهنده سطح رفاه در جامعه هستند بلکه، به دلیل برخورداری از منابع عظیم مالی، از جمله نهادهای اصلی فعال در چارچوب سیستم مالی محسوب می‌شوند. ویژگی خاص منابع این نهادها، که مهمترین آن افق بلندمدت جمع‌آوری منابع و البته تعهدات مربوطه در قالب پرداخت مستمری است، موجب شده است که منابع عظیم این صندوق‌ها در بیشتر حوزه‌های مالی و سرمایه‌گذاری گسترده باشند و بالتبع هر چالشی در زمینه منابع و مصارف آنها (ناشی از کمبود منابع، سالمند شدن جمعیت، عدم تناسب سن بازنشستگی با سن امید به زندگی و …)، به صورت عاملی برای ریسک سیستماتیک ظاهر شده و خطر بی‌ثباتی مالی در کل نظام مالی را افزایش می‌دهد؛ از سوی دیگر نوسانات در متغیرهای کلان اقتصادی و عدم ثبات اقتصادی (از طریق بروز رکود و افزایش نرخ بیکاری، افزایش تورم و کاهش ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها، بروز شوک‌های ارزی یا مالی در بازارهای عمده هدف سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها، بحران‌های مالی دولت و عدم توانایی تضمین منابع این صندوق‌ها و…) خود می‌تواند عاملی برای بروز بحران در وضعیت مالی این صندوق‌ها باشد.

در مورد ایران، نگاهی به منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی نشان می‌دهد که در حال حاضر منابع حاصل از حق بیمه، کفاف تأمین مصارف (مخارج) آنها را نمی‌دهد و بسیاری از آنها با شکاف نقدینگی مواجه هستند و انتظار می‌رود با توجه به روند افزایش سالخوردگی جمعیت در کشور و همچنین رکود و بیکاری حاکم بر اقتصاد و به تبع آنها کاهش تعداد ورودی به صندوق‌ها و همزمان افزایش تعداد خروجی در قالب بازنشسته‌هایی که از این پس برای گذراندن زندگی به مستمری بازنشستگی وابسته خواهند بود، در سال‌های آتی این شکاف بیش از مقدار فعلی افزایش یابد. این وضعیت با تضعیف اعتماد عمومی از یک سو، و ایجاد شوک‌های زنجیره‌وار به سایر بخش‌های اقتصادی می‌تواند به تهدیدی جدی برای وضعیت امنیت اقتصادی تبدیل شود.

لذا، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر، مطابق اهداف تعریف شده برای این موسسه مبنی بر بررسی ابعاد مخاطره‌آمیز شوک‌های اقتصادی و تاثیر آنها در وضعیت امنیت اقتصادی کشور، اقدام به بررسی تجربه جهانی در خصوص تأمین مالی صندوق‌های بازنشستگی و مقایسه شاخص‌های ایران با کشورهای منتخب و همچنین چالش‌های پیش‌روی ارتقاء شاخص‌های عملکرد مالی نظام بازنشستگی کشور پرداخته است. امید است نتایج حاصل از این پژوهش به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران اقتصادی برای کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد از این ناحیه کمک کند.

پیشگفتار

مقدمه

1- انواع طرح‌های بازنشستگی و روند دارایی‌های آنها در کشورهای منتخب

1-1- ارزیابی وضعیت مالی طرح‌های DB

2-1- مروری بر شاخص‌های سرمایه‌گذاری طرح‌های DB

3-1- مروری بر وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در ایران

2- استراتژی‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در جهان

1-2- انتخاب ترکیب پرتفوی متناسب با طرح بازنشستگی

2-2- سرمایه‌گذاری بین‌المللی

3-2- قوانین محدودکننده سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی

3- مشکلات سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی در ایران

4- ملاحظات امنیت اقتصادی

5- جمع‌بندی و پیشنهادها