مشخصات کتاب:
نام کتاب: بحران‌های اقتصادی – اجتماعی و پیشگیری آنها
تهیه و تدوین: پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر
مشخصات نشر: تهران، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر، 1399
مؤلفان: دکتر محمد جعفری و دکتر سجاد برخورداری
صفحه‌آرایی: منصوره صادقی
طراح جلد: محمدرضا امانی
چاپ: مرداد 1399
شمارگان: 1500 نسخه
قيمت: 800000 ریال
معرفی کتاب:
بحران‌ها از جمله پدیده‌های رایج در اقتصاد کشورها به شمار می‌آیند که در شکل‌های مختلف به صورت موقت ظاهر شده و در صورت عدم توجه از سوی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان ممکن است به پدیده دایمی تبدیل شده و در نهایت با ورشکستگی دولت‌ها و کشورها ظاهر گردند. بحران‌ها در اشکال مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاستی، فرهنگی و امنیتی در کشورها ظاهر می‌شوند و هزینه‌هایی را برای کشورها در دوره ظهور تا افول به دنبال دارند. یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها، جلوگیری از شکل‌گیری بحران‌ها و کاهش دوره ظهور تا افول این پدیده‌ها است. دولت‌های موفق نیز بر اساس عملکردشان در کنترل بحران‌ها ارزیابی می‌شوند. به‌منظور مدیریت بحران‌ها وجلوگیری از سرایت آثار آن به بخش‌های مختلف اقتصاد کشورها، نیازمند شناسایی ابعاد مختلف بحران، زمینه‌های شکل-گیری بحران، حوزه‌های سرایت بحران و راهکارهای مدیریت بحران است.
در اقتصاد ایران نیز بحران‌های مختلف اقتصادی-اجتماعی در ابعاد مختلف آن ظهور کرده و تبعاتی نیز به دنبال داشته‌اند. حتی انتظار بر آنست که در آینده نزدیک بحران‌های اقتصادی- اجتماعی در اشکال مختلف آن ظاهر شوند. ازاین‌رو، به‌منظور شکل‌گیری آمادگی برای مقابله با بحران‌های اقتصادی-اجتماعی در آینده، ضروری است زمینه‌ها و ابعاد مختلف بحران‌های اقتصادی- اجتماعی و روش‌های شناسایی و مدیریت آنها شناخته شود.
سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از جمله مکانیسم‌های قوی برای مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی به شمار می‌آید. با توجه به اهمیت این موضوع در جلد 1 این کتاب تلاش شده است در چهار فصل به بررسی چهار بحران کلیدی اقتصاد شامل بحران ارزی، بحران پولی و بانکی، بحران بدهی دولت و بحران بدهی خارجی پرداخته شده و مکانیسم مقابله با این بحران‌ها بر اساس اصول مقاوم‌سازی اقتصادی، ارایه شود. جزییات هر یک از فصول به شرح زیر است:
فصل اول، در این فصل ابتدا به بررسی وضعیت بحران ارزی در سال‌های دهه 1390 پرداخته شده است. سپس برخی از تجارب جهانی در خصوص بحران ارزی در کشورهایی مانند تایلند و ترکیه مرور شده و روش‌های مقابله این کشورها با بحران ارزی، بحث و بررسی شده است. بحران ارزی در ایران و اشکال مختلف آن در یک افق تاریخی در ادامه تحلیل شده است. به‌منظور بررسی علمی و دقیق موضوع، شاخص‌های شناسایی بحران نیز ارایه شده است. در بخش پایانی این فصل، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و مکانیسم مقابله با بحران بررسی شده و راهکارهای مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران‌های ارزی، ارایه شده است.
فصل دوم، در این فصل به بررسی بحران پولی- بانکی و ابعاد مختلف آن پرداخته شده است. ابتدا بحران مالی، پول و بانکی تعریف شده و ابعاد آن، ریشه‌های شکل‌گیری این بحران‌ها و اندیشه‌های ایجاد بحران مالی و پولی مرور شده است. در ادامه تجارب کشورهایی مانند مالزی، اندونزی و مکزیک و روش‌های تجربه شده این کشورها، تحلیل شده است. به‌منظور شناخت علمی و دقیق وضعیت بحران پولی و بانکی در اقتصاد ایران، شاخص‌های شناسایی بحران ارایه شده و بر اساس این شاخص‌ها، بحران‌های پولی و بانکی در دهه‌های اخیر در اقتصاد ایران تحلیل شده است. در بخش پایانی این فصل، مکانیسم اقتصاد مقاومتی در مقابله با بحران‌های پولی و بانکی بررسی شده و راهکارهای مقابله با این بحران براساس مکانیسم اقتصاد مقاومتی، ارایه شده است.
فصل سوم، در این فصل بحران بدهی دولت و ابعاد مختلف آن مورد توجه قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا بدهی دولت و ماهیت شکل‌گیری آن بحث شده است. در ادامه شاخص‌های سنجش بحران بدهی دولت ارایه شده است. تجربه کشورهای منتخب در مقابله با بحران بدهی دولت از جمله ترکیه، صربستان، مقدونیه و اردن در ادامه بحث و بررسی شده است. بدهی دولت در اقتصاد ایران و امکان شکل‌گیری بحران بدهی دولت در اقتصاد کشور مورد بحث قرار گرفته و مکانیسم اقتصاد مقاومتی برای کنترل و کاهش تبعات بحران بدهی دولت، تحلیل شده است. در بخش پایانی راهکارهای مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در مقابله با بحران بدهی دولت، ارایه شده است.
فصل چهارم، در این فصل بحران بدهی خارجی در اقتصاد بحث و بررسی شده است. در ابتدای فصل به ابعاد مختلف این نوع بحران و زمینه‌های شکل‌گیری آن پرداخته شده است. تجارب جهانی در خصوص شکل‌گیری بحران بدهی خارجی، آثار آن و راهکارهای مقابله در کشورهای اروپایی مانند یونان، ایرلند و پرتغال مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه شاخص‌های سنجش بحران بدهی خارجی مرور شده و در بخش پایانی فصل، ضمن ارایه مکانیسم کنترل بحران بر اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، راهکارهای مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در مقابله با این بحران بحث شده است.
پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر در راستای رسالت اصلی خود و در راستای حفظ و تقویت امنیت اقتصادی، کتاب بحران‌های اقتصادی- اجتماعی و راهکارهای پیشگیری آن را در دو جلد منتشر می‌کند. دو جلد این کتاب، ضمن افزایش شناخت سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان با بحران‌های اقتصادی- اجتماعی، آگاهی لازم به لحاظ تجارب جهانی و شناسایی شکل‌گیری بحران‌ها و مقابله با آنها را فراهم می‌کند.
فهرست مطالب
- پیشگفتار
- فصل اول: بحران ارزی
- فصل دوم: بحران پولی و بانکی
- فصل سوم: بحران بدهی دولت
- فصل چهارم: بحران بدهی خارجی
آخرین دیدگاه ها