مشخصات کتاب:

نام کتاب: اطلاعات اقتصادي و نهاد دفاعي بريتانيا (1990-1929)

تهیه و تدوین: پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر

مشخصات نشر: تهران، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر‏‫، 1399

‏‫مشخصات ظاهری: 634 ص

قیمت: 120.000 تومان

چاپ نخست: اسفند 99

معرفی کتاب:

لورو، بنیان‌گذار و دبیر مجله فرانسوی «ژئواکونومی»، این اصطلاح را این‌گونه تعریف کرد: «تحلیل راهبردهای اقتصادی (به‌ویژه راهبردهای تجاری) که توسط دولت‌ها و با توجه به سیاست‌هایی طراحی شده‌اند که در پی حراست از اقتصادهای ملی و برخی عناصر ذاتی آن‌ها، تسلط بر مجموعه‌ای از فناوری‌های کلیدی خاص و یا تسخیر بخش‌هایی مشخص و تولیدمبنا از بازار جهانی یا بازاریابی محصولات حساس یا مجموعه تولیداتی هستند که به دارندگانشان نوعی قدرت یا برتری بین‌المللی می‌بخشند و قدرت اجتماعی – اقتصادی‌شان را تقویت می‌کنند.» مبنای اعمال این قدرت «قدرت نرم» است؛ مفهومی که توسط جوزف نای مطرح شده است. راهبرد قدرت نرم به تکنیک‌هایی جدید نیاز داشت. یکی از این تکنیک‌ها، که سابقه‌ای به قدمت تاریخ هنرهای جنگی دارد، استفاده از سرویس‌های اطلاعاتی بود. پیش‌بینی اقدامات دشمن مستلزم پیش‌آگاهی از راهبردها و تحرکات آن بود. بنابراین، یافتن روش‌های جدید سازگار با عصر جدید امری ضروری به شمار می‌رفت. اطلاعات اقتصادی در قالب استفاده از سرویس‌های اطلاعاتی در بخش اقتصاد شکل گرفت. دولت‌ها می‌خواستند بدانند که در مواجهه با دنیای جهانی‌سازی شده‌ای که هر روز تحقق آن نزدیک‌تر می‌شد چه اقداماتی را باید انجام می‌دادند. ظهور مفهوم «اطلاعات اقتصادی»، به‌مثابه مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ برای بررسی، پردازش و توزیع اطلاعات با هدف تصمیم‌گیری اقتصادی در حوزه اقتصاد، فعالیت‌های اطلاعاتی را وارد مرحله‌ای جدید کرد. از آنجا که جهانی ‌شدن بازار، چالش‌هایی را پیش روی شرکت‌ها قرار می‌دهد، لاجرم کشورها تلاش نمودند فعالیت‌های اقتصادی خود را بر اقتصاد داخلی و بخش کسب‌وکار ملی متمرکز کنند. حفاظت از منافع اقتصادی، از یک‌سو، و نیاز به کسب مزیت اقتصادی در برابر رقبا (چه در سطح دولت‌ها و چه در سطح کسب‌وکارها)، از سوی دیگر، نیروهای محرکه تعیین‌کننده ایجاد ابزارهای قدرتمند اطلاعات اقتصادی بودند. این ابزارها در خدمت منافع ملی و شرکت‌های فراملیتی قدرتمندی بودند که امروز صحنه اقتصادی جهان را کنترل می‌کنند.

کتاب «اطلاعات اقتصادی و نهاد دفاعی بریتانیا» منتشر شده توسط انتشارات بین‌المللی Routledge سال 2019 با عنوان اصلی و لاتین:

“The Authorised History of British Defence Economic Intelligence:A Cold War in Whitehall, 1929–90”

نیز در همین چارچوب مرجع جای می‌گیرد زیرا دفاع از منافع ملی باید جوانب اقتصادی را که از عناصر ضروری جهان امروز هستند، نیز در برگیرد. این واقعیت به اهمیت سرویس‌های اطلاعات اقتصادی در حوزه‌هایی فراتر از حفاظت از انسان‌ها یا اماکن مهم اشاره دارد. بر این اساس، پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر با هدف تکمیل و ارتقا ادبیات علمی بسیار مهم و راهبردی «اطلاعات اقتصادی» که در کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته، کتاب مذکور را که روایتی تاریخی – تحلیلی از چیستی، چرایی و چگونگی «اطلاعات اقتصادی» بریتانیا در دوران جنگ سرد است، ترجمه نمود. قطعاً توجه به چارچوب و روش‏شناسی تدوین این کتاب، دلالت‏های مناسبی از جنبه تدوین تجربه‌نگاری‌های غنی مشابه برای جامعه علمی، امنیتی و اطلاعاتی کشور به‌ویژه بخش‌های راهبردی خواهد داشت.

در مورد ساختار کتاب به طور خلاصه باید گفت که به‌طور اساسی این کتاب برمبنای زمانی به چهار قسمت تقسیم شده که منعکس‌کننده اهمیت تجربه‏نگاری در این حوزه راهبردی در سازمان گسترده‌تر اطلاعات ملی است. در مقدمه کتاب، نقش اطلاعات اقتصادی در پشتیبانی از اهداف دولت چه در عرصه دفاعی و چه در ورای آن مشخص شده است. در قسمت‌های اول و دوم، نحوه تکامل اطلاعات اقتصادی پیش از جنگ سرد، یعنی زمانی که این نوع اطلاعات پیشروی هماهنگی اطلاعاتی در وایت‌هال بود، با بهره‌گیری از تحقیقات پیشین شرح داده شده است. چگونگی ظهور وزارت دفاع بریتانیا به‌عنوان قطب علمی و حقیقی اطلاعات اقتصادی وایت‌هال، در عصری که نویسنده کتاب، آن را «عصر طلایی» اطلاعات اقتصادی نامیده‌، در قسمت سوم شرح داده شده است. شکست تلاش‌های انجام گرفته برای ایجاد قابلیت متمرکزسازی اطلاعات اقتصادی در دفتر هیأت دولت بریتانیا به‌منزله منبعی ملی و به دنبال آن افول قابلیت کسب اطلاعات اقتصادی وزارت دفاع در خارج از حوزه دفاعی در قسمت چهارم شرح داده شده است و برخی توصیفات عمومی در مورد نحوه کار تشکیلات دفاع ملی بریتانیا در طول جنگ سرد در فصل نهایی ارایه شده است.

فهرست مطالب

پیشگفتار

تقدیر و تشکر

گاه‌شمار

معرفی شخصیت‌های مهم

دیباچه

مقدمه: تاریخچه اقتصاد و اطلاعات

قسمت اول: پیش‌درآمد

1- یک حوزه اطلاعاتی جدید

۲- مفاهیم متضاد

قسمت دوم: سال‌های جنگ

۳- شاخه دشمنان

۴- برنامه‌ریزی برای آینده

۵- ریشه‌های اداره مشترک اطلاعات

قسمت سوم: عصر طلایی

۶- تغییر معماری اطلاعات در دوران پس از جنگ

۷- اداره مشترک اطلاعات و وایت‌هال

۸- ایجاد ستاد اطلاعات دفاعی

۹- اطلاعات اقتصادی برای وزارت دفاع

10- اطلاعات اقتصادی برای وایت‌هال 1968-1946

قسمت چهارم: توقف پیشرفت

۱۱- شیوه بریتانیا در اطلاعات اقتصادی

۱۲- میز افراد رده‌بالا

13- سرنوشت شعبه اطلاعات اقتصادی

پیوست‌ها

کتاب‌شناسی

لینک دانلود چکیده